© LimbaSarda 2004

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

30/09/2005 Cunvennius

Villaverde: chistionis de lingua

de Debora Steri


Cianabara a merí, 23 de Capudanni, in su salone de is iscolas elementaris de Bannari (Villaverde- OR), eus assistiu a su atóbiu "Calli políticas po su Bilinguismu" organizau da sa Comune de Bannari imparis cun su Sótziu limba sarda.

As abertu is traballu su Sindigu Adolfo Giglio, narendi ca su scioberu de cambiai su nomi de Bannari cun Villaverde e de 'ndi sciusciai sa cresiedha bècia po ndi fai una prus moderna, chi immoi 'ndi est arruendi, prusatotu 50 annos faidi est istetia una xobera política de is tempus in cui totu su chi fut sardu fut de "italianizai". 

Is sardus funt sa minoranzia linguistica prus manna presenti in Italia cun prus o mancu 1 milione e 269 fueddantes sa lingua sarda (is atras minorias : friulanos 700 mila personas, is altoatesinus 290 mila, is fracofonos 200 mila, is occitanos 178 mila, is provenzalis 90 mila, is ladinus 60 mila e atrus chi funt de pagus migliais) at nau su presidente de su Sótziu Antonello Carai (fonte de su ministeru de s'internu apus is delimitaziones territoriales pedias da su art. 3 L. 482/99).

In d'unu mundu sèmpiri prus globalizau est sa diversidadi chi fait sa diferenzia, no si podit chistionai de identidadi sentza língua, est issa chi diferenziat is natzionis.

Funt annus medas chi si chistionat de bilinguismu, ma prima su stadu italianu e immoi is sardus funt is primus ostaculus po su bilinguismu perfettu. Totu is bidhas oint allogai su sardu insoro e po cussu funt contrarias a sa xobera de una lingua sarda ufficiali. Is solitus campanelismus de is bidhas!

Xoberai una língua uficiali no bolit nai a cancellai is diversas variedadis de su sardu chi ci funt in totu sa Sardigna ma bollit nai de donai unu strumentu in prus a sa Regioni e a is sardus po inghitzai a impreai su sardu no feti po librus e poesias ma puru me is documentus de is amministratzionis, serbit unu linguàgiu giurídicu amministrativu.

Est partiu s' invitu a is Cunsillieris Regionalis presentis (Stefano Pinna e Paolo Pisu) po ameliorai sa lei 26 de su 97 fata candu ancora su sardu no fut reconottu comente a minoranzia linguistica, e de fai una lei regionali po su recepimentu de sa 482/99.

S'est postu poi su problema de su recepimentu de sa "Carta Europea de is linguas regionalis e minoritarias", no si podint perdi is passus ainnantis fatus fintzas a immoi. Tocat a andai ainnantis no a torrai a sa coa. E pustis basta a is tàglios fatus in su bilànciu feti a sa língua sarda.

S' educatzioni plurilingue est una richesa, e aberit sa menti po imparai atras línguas puru, chi serbit po is comunicatzionis comenti a su Ingresu. 

Torraus medas gràtzias a totu cussus chi ant donau su contribbutu insoro a custu bellu atóbiu, commenti a Dino Maccioni poeta de Mogoro chi s'as salludau cun d'una bella poesia dedicada a is linguas de sa Sardigna, Serafino Leo chi s'as presentau su libru documentu iscrittu de issu in sardu apitzus de sa miniera de Montibecciu, e prus de totu grazias a su consilleri Regionali Paolo Pisu po is intentus de fai unu sportellu linguisticu regionali, po sa proposta de recepimentu de sa 482/99 po fai acoitai is traballus de sa giunta, po sa noa apitzus de su regulamentu regionali ca permitit de fuedhai su sardu a is consilleris in su consillu Regionali; a s'onorevoli Stefano Pinna chi s'as nau de is problemas affrontaus in sa bidha sua, Abbasanta candu fut ancora Sindigu, depimos essere orgogliosus po su chi eus fatu, ma chi depeus fai ancora e ancora de prus, su sardu depet essere po totus e imparau me is iscolas. Pensat però, chi su sardu no podit donai postus de traballu a is giovanus laureaus cumenti isperat e credit Antonello Carai cun sa figura de su "linguista condotto" po is isportellos linguisticus.

Torraus gràtzias pustis a Cristiano Carrus, Assessori a sa cultura de sa Província de Aristanis, chi s'as presentau su progettu de sa Provincia po s'imparu me is iscolas de sa lingua sarda, e chi funt aspetendi sa risposta de sa cumissioni regionali po sa sciobera de sa lingua de impreai me is uffitzios da sa lingua sarda, a su logu de sa LSU impreada finas a immoi.



Debora Steri 

A segus