© LimbaSarda 2004

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

01/11/2004 Parres lìbberos

Sas gherras debadas

de Nanni Falconi

In custas úrtimas chidas so legende criticas chi non m’agatat de acordu. Ite cheret nàrrere custu atacu a sos chi iscrient in italianu? Proite s’est fatende ? Chie est chi si sentit miminadu dae custa zente? 

Non mi piaghet. Oe unu sardu depet èssere libberu de s’ischirriare sa limba chi l’andat piús a géniu. Forsis est beru chi custos iscritores sunt ajuados dae sos aparados curturales istatales, chi chircant de los mandare addainanti fintzas si non sunt nende nudda de nou; ma no est leendennolla contra a issos chi podimus cambiare sas cosas. 

Nades chi si sunt propagandende comente sos solos chi ischint fàghere leteratura moderna, e los criticades ca iscrient libbros grogos; piús pro fàghere passare su tempus a sa zente, che pro àteru . 

Ello a ite, pecadu est? Narant chi no ischint iscriere? Est una opinione ebbia, libberos de lu pensare, libberos de non los lègere, libberos de fàghere una critica mala subra su chi iscrient. 

Ma pro piaghere, non los iscumbatedas cun zente chi est morta. A ite nos balet a mentovare su passadu!

Iscumbatàdelos cun sos chi iscrient como in sardu, si própriu lu cherides fàghere. Iscumbatade su chi iscrient issos e su chi faghimus nois. Andade a bídere si semus fatende cosas diversas, noas, de cabale, o si semus che a issos etotu.

Su iscriere in sardu non nos nd’iscabulat dae iscriere castigadumines; chi su machine est machine in onzi limba.

Lassade pèrdere, no est custa sa manera de ajuare sa limba sarda a diventare manna. No est gherrende contra sos chi iscrient in italianu chi sos chi iscrient i sardu ant a bènnere a èssere mannos. Nois semus innoghe e iscriimus in sardu ca in custa limba ischimus chi podimus fàghere menzus de a issos. Nois, impitende sa limba amus un’aima ispantosa chi issos no ant. Nois amus un’aima gai manna chi faghet ispantu fintzas a la pensare. Nois sardos amus sa fortuna de aere una limba guasi vergine in s’iscritura. Sa fortuna nostra est chi sa limba sarda piscat dae su faeddu de como; est sa mantessi cosa. Nois iscriimus cun sa limba chi faeddamus. Custu in italianu e in totas sas limbas istatales non benit bene ca sa iscritura s’est iscabulada dae meda dae su faeddu. Si bos paret pagu! 

Bi cheret pagu a fàghere menzus de a issos.

E duncas pensade piusaprestu a truvare sos giornales, radios e televisiones, in manera chi siant piús atentos a sos iscritores in limba sarda. Chircade de fàghere a cumprèndere a sos politicos chi b’est custu brincu de fàghere, pro su bene issoro etotu. Cumbinchide totu cudda zente chi como s’est fichida a isperiare a sos chi iscrient in italianu, a dare un’isperiada puru a custa perra. Cumbinchide sa zente a lègere in limba sarda.

E non fatemus gherra a sos iscritores, fintzas a cando, assumancu, non siant issos a si proare a nos mossigare.

Nanni Falconi

Respondet su ghiadore de DiàriuLimba:

Istimamus tropu a Nanni Falconi po non pessare chi no apat cumpresu chi s'atacu no est a s'iscriere in italianu, ma a su intervènnere in polìtica comente sun intervennidos sos "giallistas" contras a sas polìticas de sa limba e de s'identidade. O pensat Falconi chi sos "taglios" a sa limba nde siant bessidos a campu chene resone? Ischit chie sunt istados e chie sunt sos chi cunsizant in s'assessoradu regionale e in sos salotos chi contant? O pensat Falconi chi pro fàghere logu a sa lìteradura in limba non servit una polìtica limbìstica puru? Chi su sardu devet èssere lassadu a sa naturalesa de sa criatzione artistica? No, non creimus chi Falconi siat gasi simple pro creere custu. A si nono sas gherras chi faghimus, in logu de sos iscritores nostros puru, diant èssere a beru debbadas. Duncas, leamus e inteleghimus su chi nos at iscritu comente unu contribbutu ideale a sa chistione e lu pubblicamus po dèvere a sos letores nostros. In cantu a sa literadura in limba sarda, de seguru at fartas medas. E si nd'amus a ocupare deretos, comente amus sèmpere fatu.

Peppe Corongiu 

A segus