© LimbaSarda 2004

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

13/12/2005 Ateras minorias - Norvégia

Bokmal e nyorsk non nc'intrant nudda cun campidanesu e logudoresu

de Lone Elisabeth Olesen


S'amiga danesa Lone Olesen torrat a foeddare de sa chistione de su norvegesu e si, po cumbinatzione, sa situatzione de in cue faet a dda pònnere cun cussa sarda po medidare ugualidades e diferéntzias. Custu aresonu nde dd'au tirau dae su forum de sa Lista de Berlinu. Aus deburau solu sos riferimento personales a chiesisiat. Gratzias a Lone po s'agiudu chi nos at giadu. 



Saludus a totus,

Cumenti apu nau, is duus standard de su norvegesu funt sempri cunsideraus norvegesu. Est s'istoria de su
bokmål chi no est tipicu, e est beru: fiat in partentzia danesu "norvegesitzau". E dd'ant gia de su
cumintzu "norvegesitzau" aici meda ca oi po totu su munnu est norvegesu e bastat.
Ma danesu e norvegesu fiant duas linguas asimbillantis - e oi puru ddu funt. Deu cumprendu e ligiu su
norvegesu. No dd'apu istudiau, duncas sa gramatica no dda sciu beni. Ma chi ses norvegesu o danesu o
isvedesu, cun unu minimu de traballu cumprendis tres linguas (e cuatru istandard). Est po cussu chi fia
nendi ca nci funt circadoris chi si ndi "spantant" e funt nendi ca "in sa realidadi" cussas tres linguas
funt unu. Intzandus, po sa politica funt tres linguas, po sa linguistica si podit nai ca est unu "dialect
continuum".

Atra cosa, po e sciu chi imoi apu a arriciri "corpus", ma no arrenesciu a mi citiri!

A dolu mannu, nudda est aici biancu e nieddu chi bastat a acatai linguas chi impreant duus istandard
chentza si ndi curai de "ita funt". No ddu bieis? Chi no fiat de importu, poita boliais spricaduras a pitzu
sa natura de cussus istandard? Se boleus fueddai de POLITICA LINGUISTICA no est craru ca bisongiu sciri de
is linguas chi seis usendi cumenti esemprus? Nisciunus est nendi ca tocat analitzai su norvegesu cun sa
misura Lewensthein innantis de ndi sciri cosa! Ma funt annus chi in custa lista seis fueddendi de norvegesu
innoi e norvegesu ingunis... e apustis no importat ita funt is istandard de su norvegesu... ma importat su
propriu ca in diariulimba nant ca funt duas linguas diversas? Oi, sa conca mea... 



P., candu ses andau in is biagius tuus in sa Scandinavia, ses andau a agatai a sa genti de is
ufitzius de sa lingua norvegesa po biri chi is cosas funt cumenti ti ses fendi s'idea apustis ligendi sa
lei? As fueddau cun norvegesus a pitzu de sa chistioni? 

Apu cumprendiu is esemprus "simpris": esemprus de linguas cun duus istandard.

Podeis allistai totas is terras de su mundu chi impreant duus istandard de sa propriu lingua... Po fai
ita? Po nai chi fait? Tzertu, fait!

Ma cumenti nos at a agiudai chi no si scit cumenti funt is cunditzionis de is esemprus? Est a nai
economia, politica, cultura in sa terra chi tenit duus istandard. POITA CA: fortzis funt cunditzionis chi
balint po sa lingua ingunis ma no po sa lingua chi boleis pianificai a domu!

M. at nau innantis ca fiat de acordiu po s'esempru de su ladinu ma no po su norvegesu. Chi boleus fueddai
de POLITICA LINGUISTICA, tenit arregionu issu. CA: su situatzioni de su ladinu assimbillat prus a sa de su
sardu. Imbecis po su norvegesu, fueddaus de una situatzioni diversa meda: est sa lingua de una terra
intrea, no est minoritzada, no depet fai batallas po esisti e tenit dinai meda. 

Eja, tenit duus istandard.

Ma po cussus istandard nc'est unu protzesu storicu de unus 200 annus fait chi no si podit arripiti in
Sardigna oi!

Chi boleus "paragonai" nynorsk e bokmål a logudoresu e
campidanesu no fait. Poita? CA: unu "bokmål a sa sarda" iat a essriri unu
"italiano regionale popolare", "sarditzau" in prus. Unu "nynorsk a sa sarda" iat a essiri una lingua fata
de espertus de elementus de is bariedadis, e no ddu
fueddat niscunus, po esempiu sa LSU.

Po su ladinu no bollu nai nudda innantis de mi
informai mellus.

Est totu "ladinu" chi intendeis "esemprus simpris" po
oi. Ma po cras? CUMENTI boleis sa pianificatzioni
linguistica?

A perdonai su strobu e sa longaria,




Lone Elisabeth Olesen
Homepage: http://www.geocities.com/moorella

A segus