Pro Alessandro Mongili, chena categorias, ca semus totus in sa matessi gama. Mi piaghet a iscrìere e pro cussu una deghina de lezidores mi mutint finas poeta e iscritore. Su disizu prus mannu cando cuncordo carchi iscritu est chi benzat cumpresu in bona parte. Tenzo finas unu sònniu a serrada de faina. Si narat comunicatzione profetosa. Est su pessare de dare carchi imparu a chie mi lezet, cun s’ispera chi mi lu torret, a mie chi de imparare dae totus, non so mai sustentu.



E mi piaghet a nàrrere su chi pesso impitende finas unu traju de iscritura brullanu e irònicu. 



In cussa manera su prus de sas bortas resesso a trasmìtere sa disposta mea cumpreta a fàghere cosas de importu, nèndende finas calicuna marigosa, cun bona ispètzia, sena colare pro chie tenet beridades cunzadas in sa tasca e non cheret chi nemos bi las cuntestet. 



E tando si vostè torrat a lèzere cuss’articuleddu chi l’at imbitzadu a iscrìere su suo, b’at a agatare tantas cosa chi fortzis no at cussideradu a fine. Àteras chi at pessadu lezende a una piza, fortzis non las at a bìdere prus, ca non bi sunt.



Non so amantiosu meda de sa polèmica a corpos torrados in sos giornales, mascamente cando non connosco s’istòria e sas fainas de s’interlocutore meu. In sa sìntesi de un’iscritu curtzu si potet cumprèndere male e prus che àteru pesso chi pro chertare sunt prus dechidos sos forum. Mi piaghet de prus s’arreionada a cara a pare. Ma carchi cosighedda tocat de la nàrrere.



Pro me e medas che a mie, chi ant cumintzadu sa batalla pro sa limba trint’annos faghet, e tenent sa bonasorte de che colare totu su tempus chi ant e finas su bonu de su chi non tenent istudiende su fàghere e su faeddare de sos sardos dae bidda in bidda dae tzitade in tzitade, sa vida matessi est una chirca pissighida pro cumprèndere cal’est sa cunditzione de sa limba. E duncas, perunu ispantu, pro sa chirca sotziulinguìstica, ma a sa sigura, ispantu meda pro s’ispantu chi ant tentu sos chi si sunt ispantados gasi meda. Deo so de cuddos chi cussa chirca l’ant pedida a boghe arta, dae meda, e nde so cuntentu meda chi siat fata. E mi piaghent sos risurtados chi sunt bessidos a pizu.



A Paulilàtinu bi so andadu pro mi los godire cussos datos, ca los fia isetende dae meda, paris cun tantos àteros traballadores de sa limba, poetas, iscritores, òmines politicos, giornalistas e gasi narende galu. E godidu b’apo. Pro cussu finas in s’artìculu chi at mentovadu isse non b’at signu perunu de dispiaghere o discuncòrdia cun cussos nùmeros. 



In cussa prima fila de Paulilàtinu deo tenia a costazos unu bellu grustu de amigos de sa limba e meos, e patriotas dae una vida. A sa sigura in cara nos si ladiat unu bellu risu dae un’origra a s’atera. E non si tratait de gosu pro gherra bìnchida, ma petzi sa cuntentesa de bìdere sas istitutziones regionales, s’universidade e su movimentu linguìsticu trabballende paris. Tzertu, cun manizu, atza, craresa, limba e sensibilidades diversas, ma pro sa matessi cosa, in finitia. 



Mancari poto nàrrere, da chi non l’apo nadu in antis, chi creo chi fit istadu menzus si cussa surra de “sedicenti” (comente chi unu porrogadu potat no èssere “sedicente”...) e “dialetto” sos illustradores los podiant lassare chena nàrrere. Pro reiones chi non cherent cummentu. Ma sunt finesas de comunicatzione chi cun su tempus, trabballende paris, tocat de imparare.



In sos tretos in ue apo fatu crìtica, lezende bene, si bidet chi pertocant petzi cussu avesu chi tenimus sos sardos, fitianu a èssere malos a sètzere in sa matessi mesa. Unu difetu de unidade, e cussu de chircare su chi partzit intames de su chi aunit. No est contu de ratza o de balentias bonas pro literadura chi non mi agradat. Su machine de sa particularidade isteremada de nois sardos est cosa chi sos colonialistas (chi tenimus galu subra su coddu) ant imbentadu pro cumbènia de podere, ca ischiant chi calicunu bi potiat crètere, comente a dolu mannu, bi nd’at galu chi bi cretent.



S’arrèjonu de sa mediatzione chi apo mentovadu est una provocatzione chi s’ispiegat a sa sola sighende a lèzere su chi bi est in giosso... E no est de pònnere in relata cun sos datos de sa chirca, chi, torro a nàrrere, mi agradant meda. 



Ironia severa bi nd’at pro sas chistiones nostras intro sos amantiosos de la limba, pro cando bogamus istùpulos de lana cràbina, e finas pro sas pùligas subra sos massimos sistemas de s’antropologichesu neocoloniale. 



Serrende, mi tocat de nàrrere chi sa chirca cun sos datos suos non sunt su mutivu de cuss’artìculu, finas si sunt mentovados. 



Creo chi tenzat sos lìmites chi onzi istatìstica tenet in cussu iscartu fisiològicu intra sa realidade e s’istima. Ma so cuntentu mannu prus che àteru finas ca unu fiotu de chircadores zòvanos l’apant fata. Tocat de lis torrare gràtzias pro custu traballu e pro su mestieri chi sunt faghende, cun sa passione chi bi cheret in matèria gosi diliga e de importu pro sa comunidade nostra.



Sena sas istitutziones, aunidas a su movimentu linguìsticu, a un’iscola e a una universidade moderna, pro sa limba nostra, e duncas pro nois sardos, non b’at benidore.



Apo ispera chi como vostè torrende a lèzere cuddu articuleddu chi fimus nende, impitende custa pagas rias comente cùmbidu a intrare in s’arrèjonu chi tenimus, cumprendat s’ispìritu de crìtica fraigadora chi l’at mòvidu. Cussu atinat a cosas che a s’istandard, s’ortografia e gasi sighende. Lezende cun prus aficu, fortzis at a risurtare prus craru chi deo e medas e àteros che semus atesu meda dae su pessare chi sa Sardigna potat essere petzi cussa chi fit in Paulilàtino su chimbe de maju. 



Ca su viazu, paris cun sos amigos de Europa e de totu su mundu in s’àndala de sa libertade linguìstica – punna primarza e bisu de democratzia – est petzi, in pessu cumintzadu. 





Antonimaria Pala