SU GIASSU
Domo
Ite est Diariulimba
Sa gerèntzia de Diariulimba
Su Sòtziu Limba Sarda
Organigramma de su Sòtziu
LINKS
ARCHIVIU annu pro annu 
Pro retzire sa lìtera de noas
ISCRIENOS
diariulimba@sotziulimbasarda.net



Diretore: Pepe Coròngiu       Coord.Editoriale: Micheli Ladu
CHISTIONES

31/05/2007 
Lsc: unu lèssicu ddue cheret. Cale? 
[de Lucio Angelo Porcu]

Cale est su lessicu de sa LSC? E cale funtis sas regulas de impreare pro chie depet iscrier in custa limba ? A custas preguntas no est chi si podet responder in presse in presse. 
Analizande totu su documentu chi sa cummissione LSC a bogau a pizu, su problema prus mannu chi apo agatau est su chi due funtis una pariga de cosas chi non torrant. 

Sa dificultade prus manna chi pentzo epet tentu sa commissione est cussa de "frimmare" una limba cun d'una diasistemia manna (comente totu sos codighes naturales) in pagas regulas. Est a narrer de pigare sa fonetica sarda e dda appiccare in su muru. A unu certu puntu candu una cosa paret chi siet bella che fata, nde bessit a pizu un'atteru problema. 

Pro narrer, si pigamos sa conservadividade cun sa limba de stratu, chi est sa latinu, sa variedade de su sardu posta a cunfrontu cun issa no tenet una distributzione chi siet su matessi in totu su logu. Due funtis biddas inue tenent una paraula o unu verbu chi est acanta acanta a su latinu, ma atteras chi funtis pigadas de su superstratu castiglianu. 

Pigamos su lemma latinu "fenestra(m)", chi in Sardinia at tentu s'esitu "fronesta" ma chi est stetiu "sostituiu" de "fentana" chi est intrau cun sa dominatzione catalanu-aragonesa. Fronestra est abbarau in pagu biddas (deo d'apo atzapau in Riola Sardo e in totu su Montiferru), fentana est de siguru prus umperau. Tando si ponimos in mente a sa regula de sa LSC de esser acanta prus chi podet a sa forma latina (comente at ammentau Cristiano Becciu in Diariu limba de su 15/05/07), tando diamos a deper seberare s'esitu fronesta. Ma diasi no est. 
Non chi sa LSC netzet de umperare unu fueddu ibia, e no est mancu chi siet "prescrittiva" comente sa LSU, ma certu calicunu problema du est. 

Tando comente si nde essit? Deo pentzo chi comente totu sas cosas, faindeddas "cun conca", si essit a fora. Si pero das faimos a cavana, tando no nde essimos. Si sa critica a sa LSC est "è basata sul logudorese", tando mancu b'at de responder.

Beru est chi tenet crachi regula de sa fonetica chi paret pintada pro su sardu faeddau de s'isoglossa chi cumintzat de Sedilo a pigare a susu. Est a narrer sa prostesi de sas vocales "o" e "a". Totu sas essidas comente "arroda" o "orroda" tenent in LSC "roda", opuru "orroba" o "arroba" chi tenet s'essida "roba".

De s'atera parte du est sa prostesi cun sa "i", impreada meda in sos verbos comente "isboligare" pro "sboligare", "isbentiare" pro "sbentiare" e diasi sighinde..
In custu casu sa LSC manetenit sa prostesi. 

No seo criticande su deretu de sa Regione Sarda de seberare un manera de iscrier in sardu, ma su problema est chi in su documentu due funtis regulas chi pois intrant in cuntraditzione. Ma no est mancu custu su problema, ca sas regulas balnet finztas a cando sa LSC at a esser manizada, est a narrer de cando in sos ufitzios d'ant a iscrier: de cue sas regulas si ant a formare a sas sola e totu custos problemas de "start-up" no du-e ant a esser.

Su vantagiu de tenner unu istandard po su burocratesu de s'atra parte est prus mannu de custos problemas. Tullio de Mauro at semper nau chi ddu est unu problema mannu de comunicatzione "cittadinu-istadu" e totu cantos si nde acatamos cando lezimos documentos burocraticos in italianu. Sa paraula burocrazia cheret narrer potere de s'ufitziu. Tando, fortzis solu comente attu simbolicu, fortzis calicuna cosa in prus, su sardu podet fintzas fagher inteder su cittadinu prus accanta a s'amministratzione. S'importante est chi sas cosas sient fatas semper cun conca. Si su documentu in sardu no si cumprendet peus de cussu in italianu tando est menzus lassare a perder. Fintzas a como paret chi sos documentos in sardu bessios sigant custa regula de sa sa craresa. 

Faeddande cun sos cun sos amministradores chi in custa die ant sighiu sos cursos de limba sarda s'idea est chi su sardu in s'amministratzione siet unu vantagiu. 
Sa cosa ispantosa est chi sa critica a sa LSC custas cosas chi apo nau in susu no che das at mai bogadas. Puitte? Fortzis funtis prus 
ocupaos a sighire sos affarios issoro...

In prus, faghet arrier totu s'attentzione de iscrittores chi ant semper manizau s'italianu comente limba, chi como narant "valorizziamo le varianti locali". Bene meda: ma puitte no ddu faent?

Fortzis calicunu at nau chi in paris cun sa LSC si depent bochire sas faeddas de sas biddas (chi funtis "su sale" de su sardu)?

Sa Sardinia est 30 annos in de segus cun sas amministratziones europeas chi tenent unu standard de sa "limba de minoria" (o minorizada) issoro (Galiza, Euskara, etc), custu est s'unicu datu beru a sa fine se su giogu.

Lucio Angelo Porcu 











  




 

 
 
 

 

 
diariulimba@sotziulimbasarda.net  © sotziulimbasarda 2004-2006,"e' vietato riprodurre articoli originali o estratti da questo sito senza l'assenso della direzione"