Sos sardos in majoria cherent su bilinguismu ufitziale a ogni livellu de sa sotziedade. Pensant chi su sardu depat èssere insegnadu in iscola. E, a ispantu e meravìgia, promovent finas s’esperimentu de sa Limba Sarda Comuna. Sunt custos sos primos datos “polìticos” de sa Chirca Sotziolinguìstica presentada oe in Paulilàtino chi cunfirmant su chi si naraiat dae tempus finas dae custas pàgines: sa popolatzione cheret un’identidade linguìstica sarda chi una parte de sa classe dirigente finas a como at blocadu. 





A bisu de s’inchesta, fata dae sas universidades de Casteddu e Tàtari pro contu de sa Regione subra unu campione de 3 mìgia cuestionàrios, su 68,4% de sos sardos decrarat de faeddare e connòschere una cale si siat variedade de sa limba sarda. In sas comunas suta de 4 mìgia abitantes sa pertzentuale àrtziat a su 85,5%. In sas comunas subra sos 100 mìgia abitantes sa pertzentuale calat a su 57,9%. 



Su 29% de su campione decrarat chi, mancari no la faeddet, la cumprendet. Decrarat de no la faeddare e mancu de la cumprèndere su 2,7% de su totale. In sas àreas urbanas sas pertzentuales sunt de significadu mannu. In Casteddu su 59,3% decrarat de connòschere su sardu e de lu faeddare, mentres su 36,7% ammitit de àere una cumpetèntzia passiva ebbia. In Nùgoro faeddat sa limba locale su 66,7%, mentres in Olbia su 62,7%. 



S’89,9% de sos sardos si decrarat “meda de acordu” cun sa fràsia “sa limba locale depet èssere amparada pro ite est parte de s’identidade nostra”. Su 78,6 est de acordu pro s’insegnamentu de su sardu in iscola. S’81,9% adduit chi s’insegnamentu in iscola previdat s’italianu, una limba istràngia e su sardu. 



Su 31,9% de sos sardos est contras s’impreu de sa limba locale in sos ufìtzios. Prus o mancu sa matessi pertzentuale est contras a sa Limba sarda comuna. Su 57,7% est in tames , a manera partziale o in totu, in favore a s’introdutzione de una forma iscrita ùnica pro sa publicatzione de documentos bilingues de sa Regione. 



Sos cummentos chi si podent fàghere sunt medas e no ant a mancare in sos meses benidores. Pro como abarrat su fatu chi sa Chirca est fata bene e sos datos godint de atendibilidade prena. Chie l’at fata, Anna Oppo in primis, non podet èssere tzertu imputada de “simpatia” pro su sardu ca s’ischit comente la pensat. 



Sa volontade de sos sardos est crara in sas respostas polìticas. In medas ant a chircare como de minimare custos datos pro ite su machìmine mannu in Sardigna est ca sa chistione de sa limba est bènnida a èssere una chistione de democratzia mancada. 



Est mègius a l’ischire inoghe e foras de inoghe in Europa. Custu, a dolu mannu costat in Sardigna: una minoria oligàrchica de sa classe dirigente, e calicunu de sa classe mèdia istruida chi si cheret fàghere prus mannu de su chi est, cheret blocare su bilinguismu ufitziale. B’at sèmpere unu polìticu, unu giornalista, unu pìscamu, unu dirigente, unu diretore, unu professore o unu antropòlogo chi chircat de arrèssere sa chistione cun prigas de cada casta. Sos iscòticos sunt medas e diferentes: una die s’artifitzialidade, s’àtera su “plurilinguismo” de rispetare, s’àtera galu su dinare o, a seberu, su folclore. 



Sas motivatziones beras sunt in tames mescamente duas. 



Una ideològica pro ite ca pensant chi s’identidade linguìstica sarda siat separatista cando chi imbetzes nos aunit de prus a s’Europa. 



Sa segunda ca finas a como in medas ant mandigadu cun su dinare de sa cultura sarda (finas cun sas leges linguìsticas) puru si sunt contras a su bilinguismu, e timent chi investimentos subra sa limba cambient sas gerarchias culturales in Sardigna. 





Finas a como “sos frenadores” (chi sunt matzones e si presentat comente difensores de sa limba - o de sas limbas - pro su prus) bi sunt resessidos e ant custrintu òmines e fèminas de su movimentu linguìsticu a su dopolavorismu.



Ma cun su volontarismu e su dopolavorismu isperimentadu in sos ùrtimos deghe annos non si lompet a nudda. Bi cheret professionismu e guvernu a sa sèria. Sa classe dirigente sarda connoschet como, a manera iscientìfica, comente la pensant sos sardos. 



E giai ca calicunu non bi creiat...