Chie no est bènnidu sàbadu su 5 de maju in Paulilàtino pro sa presentada de sos datos sotzilinguìsticos at pèrdidu una die istòrica. Renato Soru at faeddadu in sardu a sa fine de sos traballos e at craridu cale ant a èssere sos passàgios polìticos benidores de sa Regione. A bisu de su Presidente est tempus de insignare sa limba a sa sèria in sas iscolas, de pònnere puntos in prus in sos cuncursos pùblicos pro sos faeddadores e de sighire sa polìtica de unidariedade de su sardu cun sa Limba sarda comuna. 

“Renàschidu” Soru (comente l’at cramadu Gainu Ledda) at dadu unu esempru de parlata in sardu seddoresu chi at mòidu – pro bias medas – su pùblicu a aprovatziones cun tzacarramanos e cumplimentos a su Presidente dae parte de setores de su teatru Gratzia Deledda (prenu a isticu). 

Sas paràulas chi at impreadu, sas positziones chi at leadu e su comente s’est postu in cunforma a sa gente at fatu “innamorare” – a parre de medas presentes – bona parte de su movimentu linguìsticu. Un’amore "polìticu" chi si podet cumprèndere pro su primu presidente de sa Regione de s’istòria de s’Autonomia chi at faeddadu in sardu.


Sos operadores linguìsticos de totu sa Sardigna isetaiant cun pedinu s’adòbiu de Paulilàtino. Non petzi pro sa curiosidade de ischire sos datos de sa Chirca sotziolinguìstica, ma finas pro cumprèndere si sa Regione esseret tentu sa volontade de sighire e megiorare sa polìtica sua. 


Paret chi totus si nde siant andados cuntentos dae Paulilàtinu, finas de comente su presidente at mustradu de no agradire totu sas interpretatziones de sos acadèmicos incarrigados de su traballu, Anna Oppo e Giovanni Lupinu e de àteros chi non si sunt presentados. 



Finas su pùblicu de Paulilàtinu at tentu s’impressione chi sos resurtados gasi craros de volontade de sos sardos pro su bilinguismu ufitziale no apant fatu praghere a sos chircadores matessi chi los ant bogados. E su chi est prus dannàrgiu est chi medas de sos cummentos “iscientìficos” sunt partos a sa gente presente tropu indiritzados a minimare sos resurtados prus “polìticos” de sa Chirca. Sos duos acadèmicos ant refudadu peroe custu imputu. 


Duos simples acadessimentos chi sunt costados sàbadu faghent testimonia de custu istadu discumbèniosu. 


Su presidente Soru matessi est artziadu, dae ue fiat sighende sa relata de sa professora Oppo, subra su palcu a cuntestare chi a su datu (craru e netu) de aprovatzione a sa forma iscrita ùnica de sa limba amministrativa regionale, in s’arrejonu de sa catedràtica calaritana fiat cumpartu unu datu chi no b’intraiat nudda e arriscaiat de minimare cussu sìncheru. 


Su pùblicu matessi inbetzes at cuntestadu a Lupinu (linguista de s’universidade de Tàtari) de àere cramadu su sardu “dialetto” in sas pregontas de su cuestionàriu ponende dudas pro chi no apat demadu su resurtadu de sas respostas. Issu at naradu chi l’at fatu pro economia de limbàgiu. Tando li ant naradu <Proite dialeto no l’as postu pro s’italianu?>. Sa resposta si cummentat a sa sola, mancari non siat de sas mègius chi si podiant dare. <Faccio quello mi pare>. 

A dispetu de sos chi pensaiant su contràriu, una figura manna e dignitosa l’at fata in tames Roberto Bolognesi (universidade de Amsterdam, ma nàschidu in Iglesias) chi, faeddende in sardu a diferèntzia de sos collegas suos calaritanos e tataresos, at mustradu comente sa Lsc sia “mesana” de seguru, “naturale” pro su 95% pro chentu e chi siat unu còdighe chi si podet megiorare. Pro Bolognesi su passàgiu ufitziale in Paulilàtinu at bòfidu nàrrere sa cunsacratzione comente linguista de riferimentu prus afidàbile de su movimentu linguìsticu sardu. 


Lègiu e finas unu pagu “noiosu” in tames s’interventu de Mario Puddu chi est faghende batallas de “retroguardia” contras a sa norma ufitziale. Batallas chi praghent meda de seguru a Giulio Angioni o a sos linguistas folclorìsticos chi cherent una limba pro ogni chirru de sa Sardigna pro mantènnere s’italianu egèmone gasi comente est. Si sighit gosi Puddu, chi puru est una persone bona e chi crèet a su sardu, arriscat de èssere un'isoladu intro de sos operadores gasi comente sos editores chi lu sustennent in custas positziones "impolìticas". 

In sa dibata lìbera est essidu a pìgiu, a bisu de Paolo Pillonca, chi < unu reladore chi faeddat de “volonta inespressa” de s’intervistadu est faghende tortu a s’intelligèntzia de sa gente, ma chi pro fortuna su Guvernu sardu at cumpresu a chie depet dare resone>. 


Pro Micheli Pinna sa Lsu non podiat mai andare a in antis proite non teniat su cunsensu, cosa chi in tames at balangiadu sa Lsc. <Ma una de sas chistiones prus mannas de sa polìtica linguìstica – at denuntziadu su presidente de s’Istitutu Bellieni - est ite nd’ant fatu sas universidades sardas de su dinare de sas leges linguìsticas? Inue sunt sos resurtados de deghe annos e miliones e miliones de euros gastados?>.

Mariella Marras, dirigente iscolàstica, at contadu ca finas in sas iscolas sa limba e sa cultura sunt in manos solu de sos appassionados nointames totu su dinare chi si che imbolat. Bustianu Cumpostu at remarcadu sos puntos polìticos de sa chistione paris cun Gesuino Muledda chi at presentadu a Soru propostas cuncretas. 

Su presidente at serradu a manera sua conchistende s’istima e su rispetu de una sala chi est abbarrada prena finas a s’ùrtimu minutu nointames s'oràriu. Est gente cussa de su movimentu linguìsticu chi, pro unu presidente favorèvole a sa limba, non timet peruna cumpetitzione mancu eletorale. E Soru, in Paulilàtinu at balangiadu unu muntone de cunsensos. 

Ma s’agenda polìtica de sos operadores como si prenet de àteros impignos. Iscola, cuncursos pùblicos e Limba sarda comuna de megiorare e afortiare. No ant a mancare sos problemas e sas resistèntzias de sas oligarchias culturales chi cherent blocare su sardu contra a sa volontade de sa majoria de sos sardos.

Sos datos de sa Chirca iscòviant a s'Europa e a su mundu su paradossu sardu: una minoria oligàrchica culturale de sa classe dirigente cheret blocare su bilinguismu isperadu in tames dae sa majoria de sa populatzione. Custu est su problema beru de democratzia mancada in Sardigna. Ateru chi presidentzialismu (ma non sunt presidentziales totu sas regiones de s'Itàlia?) e tontesas de sos malecuntentos de sèmper...

Sa parlata de su presidente Soru si podet bìdere e iscurtare intrea in www.regione.sardegna.it