Ula Tirso, 29 de maju 2007. Unu fatu nòdidu, galanu. Tropu deghile pro cuss’oligarchia chi at intregradu sa vida sua a minimare e denegare s’identidade linguìstica (e unitària) sarda. E chi no at devenire mai “notizia” pro sos giornales italianistas impignados a isparare a balla contra a sa limba sarda. Una chimbantina de giòvanos, chi traballant in sos isportellos linguìsticos, si sunt dados apuntamentu in sa bidda de su Barigadu pro si auto-formare. 



Sos reladores fiant capassos: Marco Stolfo, dirigente de su servìtziu limba de sa Regione Friuli-Venètzia Giulia, e Domenico Vassallo, espertu de programmas comunitàrios de finantziamentu de s’Unione Europea. Sa regia, de Tore Cubeddu, Marinella Marras e Giulio Nocco, at funtzionadu a dovere. Sa dibata interessante de aberu pro informatziones, opiniones e crìticas collidas. 



Ant adoviadu a sa sala de su tzentru culturale de sa comuna totu is isportellistas de sa provìntzia aristanesa e finas calicunu de àteras zonas. Sunt tres sos entes provintziales afateriados in sa promotzione e abalentamentu de su sardu: Nùgoro, Aristanis e Ogiastra. Dae sas àteras, pro como, peruna nova. Calicuna riunione pùblica, cunferèntzia pro s’imprenta, carchi inditu pro traballare. Ma fatos, nudda.



Chie est in pedinu pro sarvare su gadduresu o su catalanu diat dèpere èssere arrenegadu cun sos entes chi tenent cumpetèntzia in cussa zona, non cun sa Regione chi faghet una polìtica linguìstica pro totus. E gasi sos àteros in àteras cussòrgias de Sardigna. 



Ma pro fortuna chie est acudidu a Ula Tirso at cumpresu chi no est s’ora de pèrdere tempus cun una gherra linguìstica intre sardos chi no acabat mai. De su restu sa Lsu est essida in su 2000, sa Mesania in su 2004, sa Lsc in su 2006. Tempus pro resonare giai nd’amus tentu. Como est ora de ghelare e traballare non de tzarrare. 



Est s’ora de traballare pro crèschere paris, pro megiorare sa norma de sa Lsc (inue si podet megiorare) e difùndere su sardu prus de comente est difùndidu como. 



Chie sighit a si chensciare a lamenta fitiana, cras cando at a dèpere relatare su chi at fatu ite at a presentare? S’elencu de sas assembleas de protesta contras a sa norma? Mègius a presentare cosas cuncretas: libros publicados, bibliografia, atos tradotos, campagnas de comunicatzione, cartellonìstica, òperas fatas e àteru. 



Su sardu tenet galu nemigos chi sunt a bias a craru e a bias cuados. Un’oligarchia, minore ma potente. Issa cumbatit una gherra cun sos giornales (chi no dant novas atendìbiles pro su sardu), cun sos ufìtzios, cun sas catèdras universitàrias e finas cun sa befa de intendère a Deus faeddende petzi in sardu. Est cuss’oligarchia chi est cuntenta si campidanesos e logudoresos brigant intre issos. E si sa gente non cumprendet sas bases de sa polìtica linguìstica. 



S’acusa chi si faghet de prus est ca si faghet totu pro su dinare. 



Ma si puru est pagu elegante a lu nàrrere, proite sos chi sunt giai a brente prena si bantant de fàghere cultura “a gratis”, sa limba at a bìnchere cando at a èssere in fines unu fatu econòmicu. Cando s’at a investire dinare e sa gente l’at a pòdere sighire a manera professionale. Cussu est su disafiu prus de importu, non su “dh” o si sa limba istandard est de Sòrgono o de Ardauli.



Si cussu de sa limba sighit a èssere unu mercadu de dopolavoristas comente a como, non s’at a lòmpere a nudda. Su perìgulu est finas chi medas dopolavoristas si nche sunt rassegnados a custu e li benit male a cambiare. Abarrat una mentalidade subalterna prena de cumplessos de inferioridade finas cara a sos catedràticos (chi a bias – cun etzetziones - sunt cussos chi prus frenant sa polìtica linguìstica e si leant totu su dinare disponìbile). 



Ma sos giovanos acudidos in Ula Tirso, pro bona dicia, sunt giai in intro de una dimensione econòmica e ant cumpresu chi su postigheddu de traballu issoro dipendet de comente andat sa polìtica linguìstica. 



Duncas chie si cheret fàghere, o mantènnere, unu postu de traballu in sa polìtica linguìstica depet èssere prus atzivu de sos àteros. Depet istudiare, bènnere cumpetente, ispainare sa connoschèntzia chi at a sos àteros a modu de èssere semper de prus sos chi manìgiant sa limba cun sabidoria. Depet cumprèndere luego chie faghet dannu (cun fainas o ommissiones) a su postu de traballu suo puru. 



Sa bìnchida finale est ormai segura, bastat pagu. Is oligarcas sunt potentes, ma sunt pagos. E sa gente, chi at cumpresu, non los sighit. Sunt solos (lu narat sa Chirca sotziolinguìstica). Semper prus pagos, betzos e tristos. 



Si s’est cumpresu custu meledu, su seminàriu est andadu bene. Meressimentu mannu de sa provìntzia de Aristanis. Sa gioventude chi fiat in Ula Tirso, si insertat s’àndala e su passu, los at a bìnchere cun unu risitu, sos oligarcas tristos contras a sa limba.