SU GIASSU
Domo
Ite est Diariulimba
Sa gerčntzia de Diariulimba
Su Sņtziu Limba Sarda
Organigramma de su Sņtziu
LINKS
ARCHIVIU annu pro annu 
Pro retzire sa lģtera de noas
ISCRIENOS
diariulimba@sotziulimbasarda.net



Diretore: Pepe Corņngiu       Coord.Editoriale: Micheli Ladu
CHISTIONES

01/02/2008 
Su "Vietnam" de sa limba (isetende su napalm)
[de Teresa Curreli]

Domo

No est fątzile sa bida de chie cheret traballare pro sa limba sarda. Est comente a si guastare su naturale pro semper e pņnnere in discussione beneistare e traballu. Est comente a si fąghere unu muntone de innimigos, finas sos chi unu tempus fiant amigos. 


Giungla n°1

Finas a pagos annos a como totus sos chi bi traballaiant, in sa limba, pro neghe o meressimentu chi siat, fiant dopolavoristas. Sa lege 482 at cambiadu carchi cosa e como bi tenimus unas chentu pessones impitzadas in sos ufģtzios linguģsticos de ogni livellu. Sunt totus precąrias, pagadas male ca su dinari est pagu e semper in contierra cun totu su mundu (nessi cussu ignorante in linguģstica). 

Su fatu chi sa parte prus ignorante (in linguģstica) e in malafide de sa classe dirigente sarda siat contras a sa limba, difatis, faghet a modu chi non bi siat unu reconnoschimentu sotziale pro sos espertos de sa polģtica linguģstica. Custos poberos disgratziados depent acumprire unu traballu difģtzile e peleosu semper contras a bentu. Crčsia, sindacados e aziendas ant ąteru de pensare. Sas universidades los grisant, cando non los cumbatet, sos giornales non nde faeddant, radio e televisione "oiamomiascura (?!)". 

A bias costat chi calicunu polģticu-"lumera" si pighet a coro sa chistione e los amparet custos mischineddos in calicunu nitzu abrigu, cunsentende·li de traballare trancuillos pro "magnificare" sa limba nostra, comente naraiat su biadu de Araolla. Ma, comente ischint sos titulares de ufģtzios de totu sa Sardigna, sa paghe puru est traballosa e podet tčnnere paga dura. Chie prus est in artu, prus in bassu podet rłere. Chie at unu traballu lu podet pčrdere. Chie oe est a caddu, cras est in sa prłghere. Finas proite universitąrios e giornalistas (chi timent su bilinguismu ca issos non bi lu faeddant su sardu) non perdent ocasione pro bombitare fąulas contras a sos de sa limba sarda. Pro non faeddare de sos imbiddiosos morrungiadores a s'ascuse chi isperant semper chi sos ąteros nde ruant. 


Giungla n°2

Custu est su Vietnam, su Vietnam de sa limba. In ue no ischis mai chie t'at a mņrrere dae segus: a totue ti giras agatas trampas e latzos parados. Pagu dinari, semper problemas e mai solutziones. Mescamente dae chie las diat dčpere agatare. E ingiłrgios e disfamidades. Semper e a baratu. 

Mescamente sos chi traballant in sos vietnameddos minores de sas biddas sunt lassados a leare cada bentu sulet contras de issos: in Sardigna ogni sardu est, non petzi unu allenadore de botza, ma finas unu linguista. Ello non s'ischiat? E in sos ufģtzios linguģsticos totus cherent pņnnere buca: dae sos impiegados, a chie colat pro cumbinatzione, a su pensionadu chi iscriet poesias, a sos bufadores de sos tzilleris chi depent criticare sos manifestos iscritos in sardu. Pro non mentovare sos polģticos de mirada curtza: mescamente sos sģndigos chi cherent una limba "comunale" pro non si nche pņnnere contras a sa gente. Gasi nessi pensant ca leghent sos giornales iscritos dae sos giornalistas cussģgiados dae sos catedrąticos e iscritores contras a sa limba. E s'Unione de sas comunas cheret sa limba de sa cussņrgia. E su presidente de sa provģntzia sa limba de Campidanu o Logudoro. E gosi e gosi comente caddos domados male...



Giungla n°3

Pro non faeddare finas de sos "istudiados" de sa bidda: sos peus innimigos sunt cussos chi s'ant leadu unu diploma, o una laurea, e si nche sunt ampulados subra sa "gentixedda" chi faeddat galu "in dialetto". Como ca bi l'ant fata a si fąghere una positzione faeddende s'italianu, cherimus bortulare totu e nąrrere ca chie faeddat in sardu balet calicuna cosa? Ma ite semus narende? Ite est custu machģmine? 

S'isprigu de custos sunt sos espertos locales. Cuddos chi iscrient grammąticas e ditzionąrios de sa bidda, comente chi su sardu non siat unu domģniu linguģsticu łnicu e non unu "puzzle" de identidades. B'est chie cunsiderat su sardu galu una limba tribale, chi non barigat mai sas lącanas de pratza de crčsia e de su sartu de bidda. Forsis ca est minimende sa cussčntzia de čssere sardos... Forsis ca su chi cherent sos innimigos de su sardu est prņpiu custu: afirmare ca b'at limbągios medas in Sardigna e non unu sistema łnicu (prus sas variedades alloglotas) sugetu a sas mudas normales de sa limba chi mancat petzi de una limba ufitziale iscrita. 

Ma chie faeddat su sardu ite nd'ischit de bariedades e variatziones de sa limba? Lassare sa gente in s'ignorąntzia est unu programma pretzisu....



Giungla n°4

Ma sa cundenna peus chi li ghetant a subra a custos cundennados de sa polģtica linguģstica est su minusprčtziu e su disfąmiu. Ca nant chi ant imbentadu (ma petzi pro s'arrichire e fąghere dinari, mi!) una limba "esperanto", artifitziale e de pląstica, cando chi no est "logudoresa" o puru ca est "de mesania" e duncas no est "campidanesa" o de aterunu logu. In prus ca la cherent impņnnere a mala bņgia iscrita e faeddada a totus bochende gasi totu sas variedades faeddadas. 

In ue si bortat sa polģtica linguģstica paret chi bi siat unu fosile paradu prontu a nche los brusiare custos mortores malos de sa diversidade linguģstica. Unu Vietnam, prņpiu mi. Una giungla chi mancu cun sa grątzia de Deus si nche essit a fora.

Ma custos istrategas controit a issos etotu. Ma si est de pląstica e est artifitziale custa limba non podet čssere "logudoresa" e mancu "de mesania" ca sunt variedades naturales, o mčgius "istņricotraditzionales. E si totus ischint chi sa limba ufitziale est petzi iscrita proite nant chi est impostu a la faeddare cando no est beru? E proite si, a s'imbesse, sos espertos de sos ufģtzios acrarant custu si nde pesat unu de sos giullares criticones e narat <chi tantu mancu chie l'at fata bi resessit a la faeddare...>. 

Comente diat nąrrere su poeta: <...si no est a płnghere est a isparare, ma semper mortu bi depes abarrare>. 



Domo de Mesu. Amparu? 

Sos ispagnolos naraiant ca fiamus tontos. E a bortas timo chi siat a beru. Intro de sos operadores de sos ufģtzios ant assuntu gente chi no ischit mancu dae cale banda naschet su sole. E si podet dare chi no iscant mancu comente si narat "tramonto" in sardu. Ca in medas los ant assuntos ca fiant parentes o amigos de su sģndigu o ca no agataiant a nemos pro cussos postigheddos. No ischint nudda de istandards, linguģstica o terminologia. No ischint mancu ite est sa Lsc: s'adeguant a sa mentalidade de sa bidda e de su tzilleri. O a sa de s'universidade. O sas tontesas chi publicat sa pagina culturale de sos giornales. Non faghent promotzione. Lassant chi sos innimigos de sa limba lis fatzant a bellu·a bellu burrare su postu. Ca si sa limba standard no andat a in antis issos no ant prus a traballare... E ite cherent in fundu sos chi atacant sa Lsc? 

A bortas timo chi sos ispagnolos aiant resone de nos cramare tontos. 



Giungla n°5

Forsis si diant dčpere pņnnere de acordu tra issos: sos criticones. Mescamente sos chi narant ca una vģrgula de sa norma no est comente su sardu chi ischint issos. O ca no est cumpletamente logudoresa. Ite corągiu!!!! Mancu Araolla, Madau, Mannu e Ispanu iscriiant cumpletamente in logudoresu, ca pensaiant a una limba non a unu dialetu. E mancu Porqueddu fiat unu "purista" de su meridione. E ite est "su campidanesu" si nono un'astratzione giai chi nd'esistent chentu de "campidanesos"?

In tames sos chi narant chi sa limba ufitziale est "logudoresa" faghent alleąntzias istranas e disnaturales cun sos acadčmicos chi ant semper "frenadu" su bilinguismu. Sos unos narant ca est su campidanesu de Casteddu su sardu prus faeddadu, mentres sos ąteros narant ca in Casteddu su sardu est petzi unu cņdighe "confidenziale" intreveradu a s'italianu e ca su sardu ufitziale diat čssere discriminatņriu cun chie non faeddat su sardu, est a nąrrere totu sos castedajos nativos. E tando? Slang o limba? Cale est sa beridade? Cale est sa punna? Chie est su tontu e chie su margiane? Bo? Est mčgius chi si faeddent tra issos. 

Ma sos integralistas de su presumidu "campidanesu" si andant peri sas biddas a cuntrastare sa limba ufitziale narende chi est un'impositzione artifitziale diant dčpere čssere onestos e ispiegare ca intčsiga de sa limba regionale, b'at a andare unu "campidanesu" limbicadu e isterilizadu (dae chie?) a manera parģvile impostu e artifitziale. In Cabuterra, Biddaxidru e Masullas no b'ant a čssere mai sos dialetos de custas biddas, ma unu "campidanesu unificadu" a tavolinu. Nde balet sa pena giai chi s'ant pesare finas sos nugoresos, sos de su corpu de ogroena, sos baroniesos, e totu sos ąteros chi pensant de ąere particularidades de defensare? E si permitides est su "campidanesu de montagna" (bellu custu ossimoru)! chi at leadu dignidade cun Benvenuto Lobina, non mancu cussu de Casteddu o Cuartu. Semper chi calicunu, in sas biddas meridionales e setentrionales, los imparet galu a sos pitzinnos custos dialetos pretziosos chi sa polģtica linguģstica de sa Lsc cheret istrumare... Proite a mie mi paret chi in logos medas pipios chi faeddant in sardu non si nd'agatant....



Giungla n°6

Emmo, proite sa tragicommčdia sarda est chi sos chi prus parent in pedinu pro sa limba, prus pagu la faeddant. Ma si est beru chi su campidanesu est in perģgulu, istimadu iscritore, antropņlogu, poeta, operadore, catedrąticu, giornalista ma proite no lu faeddas e no l'iscries? Proite faeddas totu in italianu e a su sardu remonis calicunu cantigheddu folclorģsticu ebbia? O est chi non l'ischis mancu tue e times custos chi la faeddant e l'iscrient? <Ite cherent fąghere? Creare una budda de poderiu sena pņnnere in contu a nois ca amus semper cumandadu? Ca semus sos de primore, sos egčmones?>. 

...Non li lassedas dinari a cuddos, petzi napalm mi! 



Giungla n°7

Su mudģmene de sos mčdios de massa subra su mundu de sa limba, e de chie bi traballat a sa sčria, no est de badas e serbit cussu puru a frenare su cambiamentu. Sende chi non s'ischit nudda de capia, sos polģticos no si sapint a in ue punnare e sa gente abarrat in s'ignorąntzia de sos logos comunes. Cando in sos entes lompent amministradores noos, finas cun bonu ghetu pro sa limba, fątzile chi chirchent un'innimigu cuadu de sa limba catedrąticu (o mancari unu dirigente, o unu cale chi siat) prus de un'espertu de su movimentu linguģsticu chi perņ no est bantadu dae sos giornalistas compares de sos catedrąticos. Gosi si sighit a pčrdere tempus sena ischire chi su 95 pro chentu de sos catedrąticos sardos no ischit su sardu e sunt contras a unu bilinguismu ufitziale. Defensant perņ sas "variedades linguģsticas" istandardizadas dae issos matessi pro bčndere libros. E sa befe est chi colant pro iscientziados. Imbetzes sunt faghende polģtica: E contras a sa limba. 

Pro non faeddare de sos giornalistas mescamente cuddos culturales... Dant un'esempru de provintzialismu culturale sena ambģtzione peruna. Pro issos balet sa pena de faeddare de młsica jazz, de giallos iscritos in italianu e de ...canes. Eja, de canes. Unu giornale sardu dat prus ispątziu a sos canes e gatos chi no ąteru. Cussu puru est esertzģtziu de libertade, ma semper a sensu łnicu. Nois e sa limba nostra, a urtimera, balimus prus pagu de sos canes. Finas si mancari nos piaghent, sos canes...



Giungla n°8

Ma sos prus galaneddos sunt sos chi cherent su bilinguismu, ma a duas caras. E chi tenent galu su corągiu de cuntrastare s'astratzione (pretzisa, netzessąria, fata in totu sas limbas) de sa lsu, ldm e lsc proponende su "logudoresu" e su "campidanesu" chi sunt su matessi astratziones de una realidade cumplicada e naturale (o istoricotraditzionale)? Nois faghimus sa batalla pro totus contras a custos innimigos malos e issos ite faghent? S'alleant cun sos innimigos e gherrant contras a nois!!!! Cumplimentos a sas mamas chi los ant fatos. Bella resessida ant a fąghere in sa bida.

E chie podet faeddare galu de OGM pro una grafia unitąria, comente est sa Limba sarda comuna, chi est ņviu chi siat frutu de cunventziones, comente totu sas limba iscritas? 



Giungla n°9

O comente cuddu ca <...sa limba ufitziale in essida est pretzisa solu si est cussa chi chčrgio deo? Sena mediare e mi pņnnere de acordu ca mi nd'ant burradu su "dh" chi impreaiat finas Babbai Casu?...>. Ite importat si a Atzara-Ortueri-Samugheo nde li pesamus sa metatesi e sa "d" intevocąlica (ca lu cheret sa traditzione literąria cussu) e nche semus in Abbasanta deretos? E si mi chircant sos innimigos pro fąghere burdellu contras a sa Regione, mčgius. Gasi bi los fatzo bģdere chie so deo....Si Deus m'agiudat, ca deo so unu cristianu bonu. 



Giungla n°10

O sa mira, in finitia, est semper cussa de frenare e blocare? Fąghere sa finta de defensare su sardu pro lu bochire mčgius? Cun duas, tres, bator o treghentos variedades ufitziales tantu non si resurtat a nudda. Su chi contat est a firmare s'ufitzialidade. Ite est custa presse de fąghere s'unidade de su sardu? Non podiamus isetare galu comente amus isetadu baranta annos sena fąghere nudda? Ma sighimus a iscrģere libros in italianu (finas nois ca semus pro sa limba) proite custu est coerente e intelligente...Sighimus a non formare sos insegnantes ca tantu a ite serbit sa limba in iscola? A nudda. Cando mai s'imparat una limba in iscola? Deo in iscola apo imparadu a giogare a botza e a fąghere vela. Limbas non nd'apo imparadu. Francu s'italianu...cussu si...



Giungla n°11

E gasi sighit custu ballu tundu macu in ue totus faghent finta de istimare sa limba sarda, ma in realidade nche la sunt interrende. Sa Finantziąria puru la furriant contras a issos. E sa limba? A parąulas totus pro issa, ma in beridade...Un'amigu meu maleducadu diat nąrrere chi est sa polģtica de su codda-codda: un'acollada ogni tantu e duos passos in segus semper. Tantis pro pčrdere tempus. Custa est sa novidade de su Vietnam. Mancu su Presidente de sa Regione ant ascurtadu ca s'est postu a faeddare in sardu paritzas bortas. Mancu a issu....Comente si podet? 



Domo de pausu

Amigos, non bos assuconedas!!! Pro como su Vietnam est custu isperende chi non nos ghetent a conca su napalm comente ant idea de fąghere. Ca si resessimus a nos fąghere rinnovare su cuntratu (dimņniu de Finantziąria!)... Ma a sa fine amus a bģnchere nois ca sa populatzione est in favore, nois semus in su giustu e sa limba no est prenetada a si mņrrere...



...nessi non in Vietnam...



...allumade candelas a sos santos soberanos e a Nostra Sennora....





















  




 

 
 
 

 

 
diariulimba@sotziulimbasarda.net  © sotziulimbasarda 2004-2008,"e' vietato riprodurre articoli originali o estratti da questo sito senza l'assenso della direzione"