S’istadu sotziulinguìsticu de sa limba sarda bogadu a craru in cara a sos acadèmicos catalanos. Sos professores de sa setzione filològica de s’Institut d’Estudis Catalans (comente a nàrrere in Itàlia s’Acadèmia de sos Linceos), cun sos catedràticos e sos dischentes de sas universidades de Lleida e Girona, ant pòtzidu iscurtare in sas dies coladas dae Giuseppe Coròngiu, presidente de su Sòtziu limba sarda, comente andant sas cosas in Sardigna in argumentu de limba. 



In tres cunferèntzias fatas sas dies 14-15-16 de freàrgiu in custas importantes seas iscientìficas de sa Catalùnia, una de sas “concas” prus rapresentativas de su movimentu linguìsticu pro sa limba sarda at tentu sa possibilidade de ispricare de sas dificurtades e de sas peleas de sa limba sarda oe in die in Sardigna. E l’at fatu, nessi pro una bia, cun totu su cuidadu e istima chi diant merèssere in logu nostru puru inue limba e “limbudos” non sunt carculados pro su chi diat èssere pretzisu. 



Meressimentu mannu de custa faina a su professore Joan A. Argenter, president de la Secció Filològica de su IEC, chi at organizadu cun sa Càtedra UNESCO de Llengües i Educació. Ma finas mèritu de su professore Xavier Lamuela de s’universidade de Girona (connotu in Itàlia pro àere fatu s’istandardizatzione de su friulanu) e de su professore Ramon Sistac i Vicén de s’ateneu de Lleida. 



Chene ismentigare Joan Moles i Carrera de s’Organitzaciò pel Multilinguisme chi, pro incarrigu de s’IEC, at fatu a manera chi totu esseret andadu in conforma a sos disinnos. 



Est istada in capas un’ocasione ùnica e nòdida, a manera sua, pro fàghere ischire a gente chi nde cumprendet e lu faghet a mestieri, comente est posta a trèulu sa chistione de limbas e bariedades dialetales sarda e de comente s’est pòtzidu lòmpere a unu istandard de cumprumissu, comente est sa Limba sarda comuna, chi galu peroe agatat resistèntzias. Una situatzione chi est istada presentada in cunforma a sa beridade e in cunforma a sos datos iscientìficos e istòricos chene propaganda fatzile, nen discursos partigianos. Chirchende finas de ismentigare pro su bene de sa patria nostra, cando est possibile, sas positziones pessonales. 



Comente costumat a fàghere a s'ispissu, Coròngiu at faeddadu inue a bisu suo sa chistione de sa limba andat a priu: sa disamistade cun sa classe dirigente, sa diseducatzione e disinformatzione linguìstica (finas de sos operadores) e su dannu chi faghent sos mèdios massivos. 



A pustis de unu resumu istòricu curtzu pro fàghere cumprèndere comente sunt lòmpidas in Sardigna àteras limbas chi non sunt sardas de raighinas (catalanu, tabarchinu, tataresu e gadduresu), s’est dadu unu cuadru normativu de sas leges regionales e istatales chi sunt in vigèntzia in s’ìsula e de sos resurtados balangiados finas a como. In prus s’est iscaretzida sa chistione de sa timòria chi sas bariedades locales e dialetales (in intro de sa limba sarda) siant bochidas dae s’impreu de unu istandard. Infines s’est chircadu de comunicare cales sunt sos temas populares, e nono, de su dibàtitu linguìsticu comente “naturalidade” e “artifitzialidade”, “limba in intrada e essida”, “logudoresu e campidanesu” e àteros. 



Su pùblicu de sas letziones fiat cumpetente meda in su campu linguìsticu-sotziulinguìsticu e sos catalanos, dischentes e catedràticos, ant amustradu de apretziare meda sas informatziones subra sa realidade polìticu-linguìstica sarda e l’ant giuigada “interessante” finas proite ammentat a issos temas giai dibàtidos in s’istòria linguìstica insoro. Est partu chi apant abbaidadu a sa Sardigna comente una realidade inue sa limba locale riscat de pèrdere cando issos in tames sunt resessidos a bìnchere carchi batalla nessi. E totu sos problemas sardos parent comente cussos de unu mundu “a revessu” inue si podent istudiare sas particularidades e èssere cuntentos proite in pàtria s’istòria est istada prus galana. 





Ma at tentu fintzas “molt interès” s’istòria de sos tentativos de codificatzione de su sardu e su cumprumissu intro una bia “illustre” a s’istandardizatzione e sa netzessidade de “mediare” intro sas bariedades. Gasi, a sa matessi manera, est istadu ogetu de preguntas medas su comente si ponent, cara a sa chistione de su sardu, sos gadduresos o sos tataresos o sos tabarchinos. In sa sala antiga e istòrica de Su i Pinyer de Barcelona (carrera de el Carme, a unu passu dae sa Rambla in su tzentru de sa tzitade) inue su 16 de freàrgiu a sas 10.30 de mangianu s’est fata sa cunferèntzia pro sa setzione filologica de s’IEC, àteras preguntas sunt istadas cussas de ischire comente sa populatzione abbàidat cara a custas problemàticas. 



Mai forsis unu rapresentante de su mundu ativìsticu de sa limba sarda fiat lòmpidu a faeddare in una sea ufitziale acadèmica gasi manna e arta. Una responsabilidade non de pagu contu, pro chie at tentu s'onore de sinnare a medidas iscientìficas sa realidade chi si bivet a fitianu in Sardigna. 





A sa fine de sa cunferèntzia “aplàusu” de sos acadèmicos pro Giuseppe Coròngiu e fotografia-ammentu de totu sa setzione filològica (finas cun sos professores de sas Baleares e Valencia, ausente giustificadu Rafael Caria pro S’Alighera) pro ammentare totus (mescamente Coròngiu) una die in sa cale sa limba sarda est istada protagonista positiva in una de sas seas linguìsticu-acadèmicas prus de giudu de totu s’Europa. Pro sas limbas de minoria, e pro chie traballat in custu tretu, a sa segura sa prus manna. 



Isperende chi totu custu potzat serbire a dignificare sa limba nostra in Europa. E, una die, a dare prus artivia a sa limba nostra in Sardigna puru. 



www.iec.cat 

Con l'intero consiglio accademico della sezione filogica dell'IEC

Conferenza a Barcellona davanti alla sezione filologica dell'IEC

Momento di una lezione all'Univesità di Lleida

Con il professore accademico Argenter direttore dell'IEC

Con i professori dell'Università di Girona

Con Xavier Lamuela e allievi sardi